1. Pierwsze powołanie człowieka – Chrystocentryczny sens wzajemnego poddania małżonków

Małżeństwo stanowi pierwsze powołanie człowieka i gdyby nie grzech pierworodny, prawdopodobnie byłoby powołaniem jedynym¹. Choć mówi się o tym, że Jezus Chrystus podniósł je do godności sakramentu, to należałoby raczej mówić o przywróceniu jego pierwotnej godności i niewinności, jaką miało «na początku»², czyli przed Upadkiem. Jak mówi św. Jan Paweł II, Chrystus «prowadzi nas, że tak powiem, do granicy pierwotnej niewinności człowieka i grzechu pierworodnego»³.

Jeśli się głębiej zastanowić, to wydaje się, że wszystkie pozostałe sakramenty: chrztu, bierzmowania, pokuty, Eucharystii, kapłaństwa i namaszczenia chorych, są ściśle związane z dziełem Odkupienia i ich zadaniem jest przywracanie zerwanej przez człowieka komunii z Bogiem. W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy, że «chrzest, którego pierwotnym i pełnym znakiem jest zanurzenie, oznacza rzeczywiście zstąpienie do grobu chrześcijanina, który z Chrystusem umiera dla grzechu ze względu na nowe życie»⁴. Warunkiem zaistnienia tego sakramentu jest zatem stan grzechu pierworodnego i śmierć Chrystusa, która bez Upadku człowieka nie byłaby przecież możliwa.

Bierzmowanie z kolei «utwierdza chrzest i równocześnie umacnia łaskę chrzcielną»⁵, więc nie jest możliwe bez chrztu. Nazywane jest ono także «sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej»⁶, ale w pierwotnym stanie niewinności trudno mówić o potrzebie dojrzewania duchowego, bo sugerowałoby to jakiś rodzaj niedojrzałości i tym samym niedoskonałość pierwotnej duchowej więzi człowieka z Bogiem.

Sakrament pokuty wydaje się także w sytuacji pierwotnej niewinności bezzasadny, gdy ani grzech ani żadne jego skutki nie są jeszcze w świecie obecne. To samo dotyczy namaszczenia chorych, jeśli przyjmujemy założenie, że przed grzechem pierworodnym człowiek nie doświadczał ani choroby ani śmierci.

Sakrament Eucharystii i kapłaństwa są ściśle związane z ofiarą Chrystusa. I choć istnieją stanowiska teologiczne, mówiące że Wcielenie nastąpiłoby nawet gdyby ludzka natura nie została zraniona przez grzech pierworodny⁷, to niemożliwa byłaby ani jego śmierć (a zatem także Zmartwychwstanie), będąca skutkiem grzechu pierworodnego, ani ofiara za jakiekolwiek grzechy uczynkowe, gdyby żadne nigdy nie zostały popełnione, a człowiek trwałby nieustannie w pełnej komunii z Bogiem.

Natomiast z uwagi na przedwieczność Syna Bożego – Logosu⁸ – i fakt, że małżeństwa udzielają sobie wzajemnie sami małżonkowie przez wyrażenie zgody⁹, wydaje się, że nie mogło ono dopiero w jakimś momencie historii stać się sakramentem, czyli obrazem komunii Boga z człowiekiem, ale musiało nim być od samego początku – nie tylko przed historycznym Wcieleniem, ale i przed Upadkiem, kiedy to obraz ten – w przeciwieństwie do stanu po grzechu pierworodnym – pozostawał przecież w pierwszych małżonkach całkowicie nieskazitelny: «Przed grzechem człowiek nosił w swej duszy owoc odwiecznego wybrania w Chrystusie — w przedwiecznym Synu Ojca. Poprzez łaskę tego wybrania był ów człowiek, mężczyzna i niewiasta, „święty i nieskalany przed obliczem Boga”. […] Ten nadprzyrodzony dar stał się udziałem człowieka — mężczyzny i kobiety — „od początku”. Było to obdarowanie ze względu na Tego, który był odwiecznie „Umiłowany” jako Syn — chociaż, oczywiście, w wymiarach czasu i historii uprzedziło ono wcielenie tego „Umiłowanego”»¹⁰.

Międzynarodowa Komisja Teologiczna wypowiada się o małżeństwie jako o pierwotnym sakramencie mówiąc, że dzięki Chrystusowi możemy «ponownie odkryć rzeczywistość małżeństwa, taką jaką była zamierzona przez Boga od początku rodzaju ludzkiego»¹¹, a którą potwierdził ponownie przez swoją śmierć i zmartwychwstanie. Wskazuje także na to, że jest ono włączone do tego stopnia w ekonomię zbawienia, że uzasadnia to «nadanie mu miana „sakramentu” w sensie szerszym» i oznacza «konkretną realizację i rzeczywistą aktualizację tego pierwotnego sakramentu»¹². Rzuca to mocne światło na pierwotny zamysł Boga względem człowieka i jednocześnie ukazuje jak wielkie skutki na całą rzeczywistość miał grzech pierworodny, a także jak wielką miłością Bóg darzy człowieka, «pozostając wierny»¹³ nawet wobec ludzkiej niewierności i wychodzi nam naprzeciw z tak wielkim zasobem środków zbawienia wpisanych w cały plan Odkupienia.